Tłumaczenie konsekutywne
Przedstawiony tutaj opis tłumaczenia konsekutywnego jest bardzo krótki i ogólny. Jest on skierowany do osób, które nie mają doświadczenia w tej dziedzinie. Na temat tłumaczenia konsekutywnego, a w szczególności metod robienia notatek, napisano wiele książek, w których można znaleźć bardziej szczegółowe informacje.
W tłumaczeniu konsekutywnym tłumacz robi notatki w trakcie przemówienia. Potem tłumacz odtwarza za pomocą notatek wypowiedź mówcy dla publiczności. Zwykle stoi lub siedzi blisko mówcy, notatki robi na papierze i po zakończeniu wypowiedzi mówcy tłumaczy ją przez mikrofon.
Aby być dobrym tłumaczem konsekutywnym, trzeba mieć wysoko rozwiniętą umiejętność aktywnego słuchania, analizowania wypowiedzi prelegenta, robienia dobrych notatek, które pomogą zapamiętać wypowiedź, a wreszcie odtworzenia wypowiedzi tak, aby brzmiała nie jak tłumaczenie, tylko jak naturalna wypowiedź w danym języku.
Trzy najważniejsze czynności to:
1) aktywne słuchanie (rozumienie)
2) analiza (uporządkowane notatki)
3) odtworzenie (komunikacja)
Do tego potrzebne są różne umiejętności – nie wystarczy po prostu zrozumienie języka biernego (obcego).
Tłumacz konsekutywny najpierw musi się nauczyć aktywnie słuchać. Uważne słuchanie wydaje się proste, ale tłumacze ustni słuchają inaczej niż inni ludzie (podobnie jest na przykład z psychoanalitykami), ponieważ cel wysłuchania wypowiedzi jest tutaj inny. Tłumacze ustni nie słuchają po to, by móc zareagować lub włączyć się do rozmowy. Słuchają po to, by zapamiętać, a potem dokładnie i wiernie odtworzyć w innym języku to, co zostało powiedziane (z kolei psychoanalitycy słuchają po to, by z wypowiedzi pacjenta wyłuskać sygnały o jego stanie psychicznym).
Aby nabyć tę wyjątkową umiejętność, tłumacze ustni najpierw uczą się, jak odtworzyć wypowiedź bez robienia notatek. Zbiór przemówień zawiera przykłady wypowiedzi do ćwiczenia tego rodzaju tłumaczenia. W wyszukiwaniu można wybrać poziom podstawowy lub początkujący. Dopiero po opanowaniu tłumaczenia bez notatek rozpoczyna się nauka notacji.
Notowanie jest elementem drugiego etapu, czyli analizy. Wymaga ono umiejętności ustalania hierarchii informacji i odróżniania informacji pierwotnych od wtórnych oraz prawidłowego zanotowania, kto co powiedział, kiedy coś się stało (kto, co, kiedy, gdzie, jak), co o tym sądzi mówca itp. Na stronie z nagraniami wideo SCICtrain znajduje się cały rozdział poświęcony konsekutywnym tłumaczeniom ustnym. Na stronie ORCIT dostępne są moduły dotyczące tłumaczenia konsekutywnego, a na stronie centrum wiedzy można znaleźć inne materiały szkoleniowe DG SCIC.
Trzeci i ostatni etap tłumaczenia konsekutywnego, polegający na odtworzeniu tego, co się usłyszało, wymaga jeszcze innych kompetencji – między innymi dostępu do pamięci krótkoterminowej, rozumienia notatek oraz umiejętności zainteresowania słuchaczy swoim przekazem. Ważnymi elementami pracy tłumacza są opanowanie stresu i dbanie o głos.
Wszystkich opisanych tutaj czynności trzeba się nauczyć. Do tego, by zostać tłumaczem ustnym nie wystarczy znajomość języka obcego. Jest to dużo bardziej skomplikowane. Istnieje wiele uczelni wyższych, które oferują programy studiów w dziedzinie tłumaczenia konferencyjnego.