Juridisch gebarentolken

Juridisch gebarentolken

Gebarentolken kunnen ook als gerechtstolk worden ingezet, bijvoorbeeld voor de rechtbank of op het politiebureau. Ook voor een gebarentolk geldt een professionele gedragscode. De tolk moet vertrouwelijk te werk gaan en heeft uitsluitend tot taak een correcte vertaling te geven, zowel in taalkundig als cultureel opzicht.

Om als gerechtstolk te werken, moet de gebarentolk als zodanig erkend zijn. Dit kan worden nagegaan in het register van gerechtstolken van het betrokken land, of via een ander systeem voor de beëdiging van gerechtstolken.

In veel landen is wettelijk vastgelegd dat doven, slechthorenden en doofblinden die gebarentaal beheersen, bij een rechtszaak recht hebben op een professionele en gekwalificeerde gebarentolk. Bovendien zijn in Richtlijn 2010/64/EU van het Europees Parlement en de Raad gemeenschappelijke minimumvoorschriften voor de EU-landen vastgesteld die recht op geven op hulp van een tolk of vertaler bij rechtszaken en in het kader van de uitvoering van een Europees aanhoudingsbevel.

In dit verband wijzen we op de conclusies van het door de Europese Commissie gefinancierde project JUSTISIGNS[1]:

Bij de uitvoering van de wet maken we gebruik van modellen voor sociaal beleid, kennis van de dominante culturele waarden en normen, veronderstellingen over een gemeenschappelijke taal en juridische precedenten. Hiervan komt weinig terecht wanneer doven bij een juridische procedure betrokken zijn. Het principe dat de rechten van ieder individu bij de rechtsgang gerespecteerd moeten worden, dreigt dus te worden geschonden omdat doven niet op voet van gelijkheid met horenden toegang hebben tot de rechtsgang of de rechtspraak.

Volgens JUSTISIGNS is dit te wijten aan:
het ontbreken van een gebarentaal of aan de erkenning daarvoor, waardoor doven niet in elke fase van de procedure over alle informatie beschikken;
een gebrek aan begrip, in de gerechtelijke context, voor de beperkingen van het tolken, met name bij het tolken tussen een gesproken taal en een gebarentaal;
een gebrek aan besef onder juristen van de onderwijs- en culturele achtergrond van doven en de problemen als gevolg daarvan in een gerechtelijke context.

Dit laat zien hoe belangrijk het is om in een gerechtelijke context te kunnen beschikken over gekwalificeerde gebarentolken.

We hebben ook informatie verzameld over gebarentolken bij conferenties en sociaal tolken.