Tłumaczenie symultaniczne
Przedstawiony tutaj opis tłumaczenia symultanicznego jest bardzo krótki i ogólny. Jest on skierowany do osób, które nie mają doświadczenia w tej dziedzinie. Na temat tłumaczenia symultanicznego napisano wiele książek, w których można znaleźć bardziej szczegółowe informacje.
Tłumaczenie symultaniczne to rodzaj tłumaczenia, w którym tłumacz słucha wypowiedzi mówcy i odtwarza ją w języku, który rozumieją słuchacze. Odbywa się to nieomal jednocześnie, czemu ten rodzaj tłumaczenia zawdzięcza swoją nazwę (łac. simul – równocześnie). Tłumacze symultaniczni pracują w kabinach tłumaczeniowych (choć mogą też korzystać ze sprzętu tłumaczeniowego poza kabinami) albo wykonywać tłumaczenie szeptane (fr. chuchotage).
Wszystkie umiejętności wymienione w artykule dotyczącym tłumaczenia konsekutywnego dotyczą również tłumaczeń symultanicznych.
Trzy najważniejsze czynności są w zasadzie takie same:
1) aktywne słuchanie (rozumienie)
2) analiza (struktury komunikatu)
3) odtworzenie (komunikowanie)
Różnica polega na tym, że w przypadku tłumaczenia symultanicznego wszystkie te czynności odbywają się w tym samym czasie (lub symultanicznie).
Oznacza to, że oprócz umiejętności potrzebnych do tłumaczenia konsekutywnego – czyli umiejętności aktywnego słuchania, ustalania hierarchii ważności informacji i odróżniania informacji podstawowych od drugorzędnych, aktywowania pamięci krótkoterminowej, komunikowania się itp. – dobry tłumacz symultaniczny musi posiadać także umiejętność przewidywania, co może powiedzieć mówca (zwłaszcza gdy składnia języka źródłowego bardzo się różni od składni języka, na który tłumaczona jest wypowiedź). W tłumaczeniu symultanicznym opanowanie i odporność na stres są potrzebne jeszcze bardziej niż w tłumaczeniu konsekutywnym.
W tłumaczeniu symultanicznym szczególnie trudno jest utrzymać wysoki poziom języka wypowiedzi, ponieważ mówienie odbywa się w tym samym czasie co słuchanie i analizowanie. Dlatego jeszcze większe znaczenie niż w tłumaczeniu konsekutywnym ma tutaj doskonała znajomość języka ojczystego lub języka aktywnego. W tłumaczeniu symultanicznym wzrasta również prawdopodobieństwo transferu negatywnego, czyli nieprawidłowego przenoszenia elementów gramatyki, słownictwa, wymowy itp. języka biernego (który tłumacz słyszy) na język aktywny (w którym mówi). Dlatego tłumacze symultaniczni muszą zwracać na to jeszcze większą uwagę. W tej sytuacji potrzebne może być zastosowanie takich strategii jak odejście od oryginalnej składni, dzielenie dłuższych zdań na krótsze i wyczulenie na „fałszywych przyjaciół”, czyli słowa, które podobnie brzmią, ale oznaczają co innego.
Początkujący tłumacze ustni muszą najpierw opanować tłumaczenie konsekutywne. To na tym etapie uczą się kluczowych umiejętności niezbędnych do tłumaczenia słowa żywego. Z kolei w tłumaczeniu symultanicznym wykorzystują dokładnie te same umiejętności, ale mają do czynienia z dodatkowymi poziomami trudności.
Wszystkich opisanych tutaj czynności trzeba się nauczyć. Do tego, by zostać tłumaczem ustnym nie wystarczy znajomość języka obcego. Jest to dużo bardziej skomplikowane. Istnieje wiele uczelni wyższych, które oferują programy studiów w dziedzinie tłumaczenia konferencyjnego.
Wiele materiałów przydatnych w nauce tłumaczenia symultanicznego (nie jest to jednak pełna lista) można również znaleźć na tej platformie:
Zbiór przemówień (do ćwiczeń praktycznych)
Materiały szkoleniowe DG ds. Tłumaczeń Ustnych