Νομοθεσία
Ο πολυγλωσσικός χαρακτήρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσμικών της οργάνων διασφαλίζεται από τον κανονισμό 1/58 του Συμβουλίου, ο οποίος στο άρθρο 1 ορίζει ότι οι επίσημες γλώσσες της ΕΕ είναι οι γλώσσες των κρατών μελών. Αρχικά, όταν η ΕΕ ήταν ακόμη η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, υπήρχαν μόνο 4 επίσημες γλώσσες, αλλά σε κάθε γύρο διεύρυνσης οι γλώσσες αυτές αυξάνονταν:
«Οι επίσημες γλώσσες και γλώσσες εργασίας των οργάνων της Ένωσης είναι η αγγλική, η βουλγαρική, η γαλλική, η γερμανική, η δανική, η ελληνική, η εσθονική, η ιρλανδική, η ισπανική, η ιταλική, η κροατική, η λετονική, η λιθουανική, η μαλτέζικη, η ολλανδική, η ουγγρική, η πολωνική, η πορτογαλική, η ρουμανική, η σλοβακική, η σλοβενική, η σουηδική, η τσεχική και η φινλανδική».
Γενικότερα, ο σεβασμός της γλωσσικής πολυμορφίας αποτελεί θεμελιώδη αξία της ΕΕ, όπως και ο σεβασμός του ατόμου και το ανοικτό πνεύμα προς άλλους πολιτισμούς. Το στοιχείο αυτό ενσωματώθηκε στο προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο αναφέρεται στην έμπνευση «από την πολιτιστική, τη θρησκευτική και την ανθρωπιστική κληρονομιά της Ευρώπης» και στην επιβεβαίωση της προσήλωσης «στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση δίδεται μεγάλη σημασία στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την απαγόρευση των διακρίσεων, ενώ το άρθρο 3 ορίζει ότι η ΕΕ «σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας».
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, που εγκρίθηκε το 2000 και χαρακτηρίστηκε από τη Συνθήκη της Λισαβόνας ως νομικά δεσμευτικός, απαγορεύει κάθε διάκριση λόγω γλώσσας (άρθρο 21) και προβλέπει την υποχρέωση της Ένωσης να σέβεται τη γλωσσική πολυμορφία (άρθρο 22).
Στον ΟΗΕ υπάρχουν 6 γλώσσες εργασίας – τα αραβικά, τα κινεζικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ρωσικά και τα ισπανικά.
Πολιτική του ΟΗΕ για την πολυγλωσσία
Οι οργανώσεις της IAMDLAP* έχουν επίσης εγκρίνει ένα κείμενο σχετικά με την πολυγλωσσία, το οποίο αναφέρεται ως η δήλωση της Βιέννης.
Όσον αφορά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και την προστασία της «διανοητικής ιδιοκτησίας», το αποτέλεσμα της εργασίας των διερμηνέων συνεδριάσεων, αφού ηχογραφηθεί και αποθηκευτεί, προστατεύεται από το διεθνές δίκαιο. Η σύμβαση της Βέρνης προστατεύει τα συμφέροντα των δημιουργών. Οι μεταφράσεις προστατεύονται ως πρωτότυπα έργα και οι μεταφραστές προστατεύονται ως δημιουργοί. Όταν αποκτά υλική υπόσταση, οποιασδήποτε μορφής, το αποτέλεσμα της εργασίας του διερμηνέα συνεδριάσεων ισοδυναμεί με μετάφραση κατά την έννοια της σύμβασης της Βέρνης και, ως εκ τούτου, ο δημιουργός αποκτά τα αποκλειστικά δικαιώματα που προβλέπονται στη σύμβαση. (πηγή: AIIC)
* Η IAMLADP (Ετήσια Διεθνής Σύνοδος για τις Γλωσσικές Ρυθμίσεις, την Τεκμηρίωση και τις Εκδόσεις) είναι ένα διεθνές φόρουμ και ένα δίκτυο διευθυντικών στελεχών διεθνών οργανισμών που απασχολεί παρόχους γλωσσικών και άλλων υπηρεσιών για συνεδριάσεις. Συγκαλείται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και συμμετέχουν σε αυτό τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Πρότυπα και δεοντολογία του επαγγέλματος
Οι διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, διαθέτουν αυστηρές διαδικασίες διαπίστευσης τόσο για τους υπαλλήλους όσο και για τους εξωτερικούς διερμηνείς, προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα της διερμηνείας.
Η ΓΔ Διερμηνείας έχει συνάψει συμφωνία («Συμφωνία») με τους μόνιμους και έκτακτους διερμηνείς της, η οποία καθορίζει τους κανόνες για τις συνθήκες εργασίας.
Έχει συνάψει επίσης χωριστή συμφωνία («Σύμβαση») με τους εξωτερικούς διερμηνείς της.
Τα πρότυπα και η δεοντολογία του επαγγέλματος καλύπτουν πολλές διαφορετικές πτυχές, ορισμένες από τις οποίες αναφέρονται στη συνέχεια, σε απόσπασμα εγγράφου της ΓΔ Διερμηνείας σχετικά με τη δεοντολογία:
1) ομαδική εργασία: η εργασία του διερμηνέα είναι ατομική, και μπορεί να είναι υψηλής ποιότητας μόνον εάν όλα τα μέλη της ομάδας έχουν καλές επιδόσεις και υπάρχει μια οργανωμένη ομαδική προσπάθεια. Αυτό αφορά τόσο μια μικρή ομάδα που μοιράζεται την ίδια καμπίνα όσο και μια μεγαλύτερη ομάδα της οποίας τα μέλη συνεργάζονται σε μια συνεδρίαση. Οι διερμηνείς θα πρέπει να αντιμετωπίζουν πάντα τους συναδέλφους τους με σεβασμό και εκτίμηση, και το ίδιο ισχύει και για τους προϊσταμένους και τους πελάτες τους. Ο σεβασμός πρέπει να αφορά όχι μόνο το πρόσωπο, αλλά και τον χρόνο και τον χώρο του.
2) προσφορά βοήθειας: η προσφορά βοήθειας στους συναδέλφους είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική και συνιστά από μόνη της μια επιπλέον ικανότητα, καθώς όσοι προτίθενται να βοηθήσουν θα πρέπει να γνωρίζουν επακριβώς πότε και πώς να προσφέρουν βοήθεια. Δεν θα πρέπει να επιβάλλουν τη βοήθειά τους, ούτε να αισθάνονται προσβεβλημένοι εάν οι συνάδελφοί τους αρνούνται τη βοήθειά τους. Απλώς και μόνο η σιγουριά ότι μπορεί να υπάρξει βοήθεια αν χρειαστεί, ίσως να είναι το μόνο που χρειάζεται. Θα ήταν καλό, ως εκ τούτου, κάθε διερμηνέας που θα ήθελε να λάβει βοήθεια να ενημερώνει τους συναδέλφους του για το είδος της βοήθειας που επιθυμεί, ιδίως αν έχει την αίσθηση ότι δεν λαμβάνει την κατάλληλη βοήθεια.
3) διερμηνεία «relais»: ο σεβασμός προς τους συναδέλφους σε άλλους θαλάμους θα πρέπει να μεταφράζεται στην ορθή χρήση του κουμπιού «relais» ή του καναλιού Β· θα πρέπει δηλαδή ο διερμηνέας να φροντίζει να ελευθερώνει το κουμπί «relais» μετά τη διερμηνεία στη γλώσσα επιστροφής, ώστε να ανοίγει το κανάλι για την καμπίνα της γλώσσας Α, ή να μην «κλέβει» το κανάλι από έναν θάλαμο που προσπαθεί να κάνει διερμηνεία στη γλώσσα επιστροφής.
4) προετοιμασία της συνεδρίασης: ένα από τα σημαντικότερα καθήκοντα που έχουν οι διερμηνείς είναι η ενδελεχής και συστηματική προετοιμασία όλων των συνεδριάσεων για τις οποίες αναλαμβάνουν τη διερμηνεία. Όσο περισσότερα γνωρίζουν για το θέμα, το γενικό πλαίσιο και την ορολογία της συνεδρίασης, τόσο καλύτερες θα είναι οι επιδόσεις τους στην καμπίνα. Η διεξοδική προετοιμασία απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, αλλά είναι απολύτως απαραίτητη για την επίτευξη του κύριου στόχου, δηλαδή μιας ποιοτικής διερμηνείας.
Καθώς οι συνεδριάσεις γίνονται όλο και περισσότερο εξειδικευμένες και τεχνικά περίπλοκες, η προετοιμασία των συνεδριάσεων μπορεί μερικές φορές να αποτελεί δύσκολο έργο από μόνη της, αλλά σίγουρα είναι πολύτιμη και συμβάλλει στη διατήρηση της καλής φήμης των διερμηνέων για ποιοτική εργασία.
5) εμπιστευτικός χαρακτήρας των εγγράφων: τα έγγραφα που διανέμονται ηλεκτρονικά πριν από τη συνεδρίαση, καθώς και τα έγγραφα σε χαρτί που διατίθενται στις καμπίνες, πρέπει να προστατεύονται δεόντως ακόμη και αν ένα συγκεκριμένο έγγραφο έχει ήδη δημοσιευθεί υπό άλλες συνθήκες. Οι διερμηνείς πρέπει να αποφεύγουν να αφήνουν αντίγραφα εκτός της καμπίνας ή να διαβιβάζουν ηλεκτρονικές εκδόσεις εκτός των προστατευόμενων δικτύων της ΕΕ. Πρέπει να αποφεύγουν την άσκοπη αντιγραφή ή διανομή των εγγράφων και να εφαρμόζουν την αρχή «ανάγκη να γνωρίζω».
Βίντεο για την επαγγελματική συμπεριφορά στην καμπίνα
Η Διεθνής Ένωση Διερμηνέων Συνεδρίων (AIIC) θεωρείται εγγυητής της ποιότητας και των προτύπων – συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών εργασίας. Η ιδιότητα του μέλους της AIIC αποκτάται μετά από αξιολόγηση από ομοτίμους και στο πλαίσιο ενός συστήματος καθοδήγησης. Τα μέλη της AIIC αναλαμβάνουν τη δέσμευση να τηρούν τους αυστηρούς όρους τόσο των προτύπων όσο και της δεοντολογίας του επαγγέλματος.
Πρότυπα ISO για τη διερμηνεία
Η ΓΔ Διερμηνείας έχει συμμετάσχει στη διαμόρφωση όλων των προτύπων που συνδέονται με τη διερμηνεία (εκτός από το πρότυπο που αφορά τη διερμηνεία για κοινωνικούς σκοπούς (13611), το οποίο είχε ψηφιστεί πριν από τη συμμετοχή της στον ISO). Συμμετέχουμε στις συνεδριάσεις του ISO με καθεστώς συνδέσμου (ως εμπειρογνώμονες χωρίς δικαίωμα ψήφου, καθώς μόνο οι εθνικές επιτροπές των χωρών μπορούν να ψηφίζουν), αλλά μπορούμε να παίρνουμε τον λόγο στις συνεδριάσεις και να επηρεάζουμε τα αποτελέσματα.
Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO) διεξάγει επί του παρόντος συζητήσεις για ένα συγκεκριμένο πρότυπο για τη διερμηνεία συνεδριάσεων, στις οποίες συμμετέχει και η ΓΔ Διερμηνείας.
Σε γενικές γραμμές, υπάρχει ένα πρότυπο ISO για τις υπηρεσίες διερμηνείας· ISO 188841: Υπηρεσίες διερμηνείας – Γενικές απαιτήσεις και συστάσεις.
Η ΓΔ Διερμηνείας τηρεί πάντα τα πρότυπα ISO, παρόλο που τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν υπόκεινται σε πιστοποίηση.
Τεχνικά πρότυπα
Η ΓΔ Διερμηνείας βοηθά επίσης στην ανάπτυξη και την τήρηση σύγχρονων τεχνικών προτύπων (συμπεριλαμβανομένων των προτύπων ISO)